Het Spoor Terug podcast

#Maatschappij #NPO Radio 1 / VPRO #Geschiedenis

43:08

"But it makes a lot of sense especially when you think about how traditional healers and shamans have worked, they haven't felt that separation from nature like Western medics do. And so to rely on the knowledge of other species actually makes a lot of sense. It's probably a lot more than we know at the moment." - Jaap de Roode Jaap de Roode is a biology professor at Emory University, and he is the author of an astonishing new book called Doctors by Nature How Ants, Apes, and Other Animals Heal Themselves . I say astonishing because I had no idea about so much of what he explores in his book. It never occured to me to consider that other species use medicine and have been healing themselves forever. Jaap tells stories of animals across nature, from bumblebees to chimpanzees, how they use plants and natural substances to treat infections, to ward off parasites, to self-medicate. There's so much that we have learned from them, and there's so much more that we still can.…

Het Spoor Terug

Distribuie

Pagina seriei•Feed

Beluister hier de mooiste historische verhalen. Het Spoor Terug is de documentaire-rubriek van geschiedenisprogramma OVT. Elke week vind je hier een nieuw geschiedenisverhaal, verteld door verschillende makers, in 1 of meer delen. Meer geschiedenis? Ga naar de podcast van OVT.

473 episoade

Het Spoor Terug

updated acum un an

Distribuie

Pagina seriei•Feed

473 episoade

#Maatschappij #NPO Radio 1 / VPRO #Geschiedenis

Toate episoadele

Het Spoor Terug

1
Verloren zoon 30:34

acum 4 weeks30:34

30:34

Op het Sovjet Ereveld in Leusden liggen 865 gesneuvelde Sovjet-soldaten. Decennia lang waren de soldaten identiteitsloos; de familie verkeerde in onwetendheid over hun lot. Totdat een jonge journalist zich het lot van de vergeten Sovjet-soldaten aantrok: gedurende 26 jaar identificeerde Remco Reiding zo’n 250 soldaten. Het bracht hem naar talloze families, verspreid over de voormalige Sovjet-Unie, waar hij werd hij ontvangen als een verloren zoon. Hoe ging die zoektocht in z’n werk? Hoe kwamen deze soldaten destijds in Nederland terecht? En is er nog wel ruimte voor gesneuvelde Sovjet-soldaten in het huidige politieke klimaat? Een verhaal gemaakt door Laura Stek. Foto: Dirk-Jan Visser…

Het Spoor Terug

1
Slot op de mond 36:50

acum 6 weeks36:50

36:50

Ket van Blokland (83) is geboren als intersekse: haar lichaam heeft mannelijke én vrouwelijke kenmerken. Haar hele leven had ze naar eigen zeggen ‘een slot op de mond’. Ket is niet de enige: van de 200.000 intersekse personen in Nederland treden 50 daarvan daarmee naar buiten. Dat verplichte zwijgen was sinds halverwege de vorige eeuw onderdeel van de medische aanpak ten aanzien van intersekse personen. Na het kiezen van een geslacht en een eventuele operatieve ingreep mocht er nooit meer over worden gepraat. Hoe kijkt Ket van Blokland terug op een leven lang zwijgen? En welke rol speelt haar dagboek in dit verhaal? Research, regie en montage: Lara Aerts, story coach: Eefje Blankevoort, sounddesign en mixage: Huibert Boon, voice over coaching: Katja Prins, original score: Darius Timmer, eindredactie OVT: Laura Stek. Met speciale dank aan Ket van Blokland, Margriet van Heesch, Birgit Reissland (Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed), Miriam van der Have (NNID). Deze publicatie is tot stand gekomen met steun van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten.…

Het Spoor Terug

1
De Nederlandse Dandy 31:32

acum 7 weeks31:32

31:32

Nederland is geen land van dandy’s, je ziet ze hier weinig. Vroeger iets vaker, Louis Couperus was een dandy, en Lodewijk van Deyssel. Die flaneerden onberispelijk gekleed over straat, spraken in volzinnen en deden alsof dat vanzelf ging. Natuurlijk was dat schijn, het was hard werken. En waarvoor? Voor de Bühne! Een dandy wil schijnen en schitteren. Maar heeft tegelijk een voorbeeldfunctie. Ook nu nog. Dus: wie zijn de dandy’s van vandaag? Luister naar ‘De Nederlandse Dandy’, een geschiedenis waarvan Marten Minkema verslag doet en waarvan de oorsprong ligt in Londen en Parijs.…

Het Spoor Terug

1
Amsterdam, de stad van Olie 31:55

acum 7 weeks31:55

31:55

Jacob Olie, pionier op het gebied van fotografie en timmerman, legde van 1860 tot 1905 het snelgroeiende Amsterdam vast. Zijn omvangrijke foto-archief is nog altijd van groot belang voor de kennis over de stad. Hoe ging hij te werk met zijn zelfgebouwde camera en wat kwam hij onderweg tegen? Programmamaker Joan Veldkamp maakte de documentaire ‘Amsterdam, de stad van olie’ over haar betovergrootvader Jacob Olie. Enkele nummers in de documentaire komen van de elpee Traveller van het Jacob Olie Trio. De violiste woonde in het huis van Olie en het trio zegt over zichzelf dat ze spelen zoals Jacob Olie fotografeerde.…

Het Spoor Terug

1
De geschiedenis van de spits: Martelwerktuig en heiligdom 33:39

acum 8 weeks33:39

33:39

Vanaf 12 februari gaat bij Het Nationale Ballet het programma ‘Jewels’ in premiere, met stukken van de Amerikaans-Russische choreograaf George Balanchine. Balanchine staat bekend als de choreograaf die de fysieke grenzen van de danseres tot in het extreme oprekte. Vooral door middel van de inzet van de spits: de balletschoen met harde neus die ballerina's tot feeërieke opperwezens maakte. Maar wanneer zag de spits het levenslicht? Wat betekende dat voor de balletkunst en voor de positie van de ballerina? Laura Stek volgde het spoor van het martelschoentje in ‘Martelwerktuig en heiligdom’, eerder uitgezonden in 2019.…

Het Spoor Terug

1
De vergeten watersnoodramp van 1825 31:17

acum 9 weeks31:17

31:17

Op 1 februari is de nationale herdenking van de watersnoodramp van 1953. Maar dezer dagen wordt ook een andere, lang vergeten watersnoodramp herdacht: De watervloed van februari 1825 waarbij de -toen nog – Zuiderzee door de dijken brak. Nu zijn er wel meer watersnoodrampen geweest, de geschiedenis van Nederland is een opeenvolging van overstromingen... Maar juist de ramp van 1825, komende dinsdag precies tweehonderd jaar geleden is het herinneren waard. Luister maar naar de documentaire ‘De vergeten watersnoodramp van 1825’ van programmamaker Katinka Baehr. Meer informatie over activiteiten in Friesland zijn hier te vinden: https://nationaallandschap.frl/watersnood1825/ En over activiteiten in Overijssel hier: https://hetoversticht.nl/actueel/nieuws/379/herdenking-stormvloed-1825…

Het Spoor Terug

1
De Betere Bajes deel 2 31:40

acum 11 weeks31:40

31:40

In deel twee van de documentaire ‘De betere bajes’ over de Bijlmerbajes horen we mensen die er vast hebben gezeten. De bedoeling van de Bijlmerbajes was dat het menselijker en moderner zou worden dan de bestaande Huizen van Bewaring. Maar niet alle gedetineerden vonden het er prettig. Zelfs de ramen zonder tralies vonden sommige mensen ingewikkeld. En waarom werd de Bijlmerbajes ‘de gaten van Amsterdam’ genoemd? ‘De Betere bajes’ is gemaakt door Katinka Baehr en eerder uitgezonden in 2003 bij het 25-jarig bestaan van de Bijlmerbajes. De voice-overs werden ingesproken door Astrid Nauta. De Bijlmerbajes bestaat inmiddels niet meer. In 2016 sloten de deuren en twee jaar later werden de torens, op één na, gesloopt. En nu is die plek volop in ontwikkeling. Er komt een woonwijk, veel groen, met creatieve bedrijven en een middelbare school. De naam van de wijk: Bijlmerkwartier. En de’Kalverstraat’ waar André van Bolderik het over had, die lange gang waar gedetineerden elkaar tegenkwamen en in drugs handelden... Daar wordt in de keurige wijk ook naar verwezen, want de weg die door de wijk loopt gaat ‘de Verlengde Kalverstraat’ heten. (Niet de Kalverstraat, want die hadden ze al in Amsterdam.)…

Het Spoor Terug

1
De Betere Bajes deel 1 31:04

acum 12 weeks31:04

31:04

Het was verrassend nieuws: onze gevangenissen zitten zo vol dat gedetineerden een paar dagen eerder naar huis mogen. Er is sprake van code zwart. Er staat geen cel meer leeg. Dat deed ons denken aan hoe er in de jaren zeventig werd gedacht over gevangenissen. Een tijd waarin er vragen werden gesteld bij het hele concept van gevangenissen en Huizen van Bewaring. De Bijlmerbajes in Amsterdam moest de eerste worden van een heel nieuwe manier om mensen op te sluiten: beter, menselijker en moderner. In 1978 werd de Bijlmerbajes geopend. Programmamaker Katinka Baehr maakte in 2003 bij het 25-jarige bestaan een tweeluik over de Bijlmerbajes. Voice-overs: Astrid Nauta…

Het Spoor Terug

1
De bezielde bruine kroeg 36:17

acum 13 weeks36:17

36:17

Het Bruine Café: ooit had je ze voor het uitkiezen in elke stad, ieder dorp, tot in het kleinste gehucht; met Perzische kleedjes, biljart en veel donker hout. Die Bruine Kroeg zit nu in de verdrukking, en dat al decennia. Hun aantal slinkt ieder jaar, niet alleen tot verdriet van kroegtijgers met een alcohol-uitdaging, maar van de hele buurt die hun oude vertrouwde ontmoetingsplek met redelijke prijzen plaats ziet maken voor een hippe sappenbar. Wat is het nou precies wat het Bruin Café zo bijzonder maakt? En zijn ze nog te redden? En hoe dan? Daarover in de Spoordocumentaire ‘De Bezielde Bruine Kroeg’, waarin Marten Minkema praat met kroegenkenners als Midas Dekkers en met Bruine Kroeg-beschermers die het tij willen keren. Een langere versie van deze documentaire is te vinden in de podcast DOCS.…

Het Spoor Terug

1
Strijd om de Droompolder 37:09

acum 14 weeks37:09

37:09

In de Wieringermeerpolder is in de jaren dertig een poging gedaan een modelsamenleving te creëren zonder zuilen en zo egalitair mogelijk. Misschien was deze egalitaire samenleving de reden dat het verzet er tijdens de bezetting erg actief was en dat er veel onderduikers zaten. In de laatste dagen van de Tweede Wereldoorlog, op 17 april 1945, kwam een voorlopig einde aan deze samenleving toen de Duitsers een stuk dijk opbliezen en de polder vier meter onder water zetten. De bewoners spanden in allerijl het paard voor de wagen en vluchtten met hun belangrijkste spullen en het vee uit de polder. Er viel één dode: verzetsman en boer Adriaan de Graaf. Maar wat gebeurde er met de onderduikers na de overstroming? En wat bleef er na de oorlog over van de idealen van de polder? In 'Strijd om de droompolder' komen ooggetuigen, allemaal in de tachtig, aan het woord. Verschillende boeren die onderduikers hadden. Een joodse vrouw die als peuter relatief vrij door de polder kon bewegen en de dochter van de verzetsstrijder die als enige de Inundatie niet overleefde.…

Het Spoor Terug

1
Friese stilte 36:48

acum 16 weeks36:48

36:48

Waarom praten Friezen zo moeilijk over hun gevoelens? Daar moet een historische verklaring voor zijn. Dat is de premisse van het recent verschenen boek De laatste dagen van de dorpsgek, geschreven door Anne-Goaitske Breteler, cultuurhistorica, antropologe en Friezin. Programmamaker Christianne Alvarado dook in deze geschiedenis van geestelijke gezondheid op het platteland in deze audiodocumentaire, genaamd De Friese Stilte. In deze documentaire wordt gepraat over zelfdoding. Luisteraars die daarover in gesprek willen kunnen anoniem bellen naar 113 of chatten via 113.nl.…

Het Spoor Terug

1
Kereta Buku – de Boekentrein van Bas 38:22

acum 16 weeks38:22

38:22

In Het Spoor Terug het verhaal van Klaas Jan Bas, drijvende kracht achter de Kereta Buku, de Javaanse boekentrein die begin jaren vijftig het eiland rondreed om boeken tot in de kleinste dorpen te brengen. Bas had kind noch kraai toen hij in 1935 de boot nam naar Batavia, om daar in een boekwinkel te werken voor bijna uitsluitend koloniale, witte clientèle. Dat vond hij niks, de idealistische Bas had veel meer met de Indonesiërs en hun verlangen naar onafhankelijkheid. Hij probeerde te helpen door zoveel mogelijk les- en studieboeken over Java te verspreiden. Eerst met een auto, later met een boekentrein die in een jaar tijd over het hele eiland reed en overal stopte. Of er veel werd verkocht van de boeken in het Engels, Indonesisch en Nederlands is de vraag, want het analfabetisme was groot. Door het Nederlandse koloniale onderwijssysteem kon tachtig procent van de bevolking in 1950 niet lezen of schrijven. Maar de glimmende Kereta Buku met moderne boekhandel aan boord was een symbool van vooruitgang in de jonge Indonesische republiek. De boekentrein van Bas reed drie jaar en is sindsdien vergeten. Maar door het opduiken van een oud fotoalbum en onderzoek van boekhistoricus Eline Kortekaas herleeft deze geschiedenis. Waarvan ook verslag in de Spoor-documentaire Kereta Buku – de Boekentrein van Bas van Marten Minkema in samenwerking met Wilbert van der Heijden. Met medewerking van Mat Wijn en Gerard Walhof. Eindredactie: Laura Stek en Katinka Baehr. Eindmix: Alfred Koster.…

Het Spoor Terug

1
Een ongemeen stoere vrouw 34:18

acum 18 weeks34:18

34:18

Volgend jaar is het 100 jaar geleden dat Jo Van Gogh-Bonger stierf. Weinig mensen kennen haar naam, en dat terwijl zij heeft gezorgd voor de grote bekendheid van Vincent van Gogh. Hoe kreeg Jo Bonger voor elkaar dat deze tot dan toe onbegrepen schilder uiteindelijk wereldfaam genoot. En waarom heeft ze zich haar hele leven ingezet om dit doel te bereiken? “Een ongemeen stoere vrouw” is een documentaire van Stef Visjager van Radiomakers Desmet. Zomer 2025 is de tentoonstelling “Kiezen voor Vincent “ te zien in Het van Gogh museum Amsterdam: een tentoonstelling over Theo, Jo en hun zoon: de Ingenieur De dagboeken van Jo Bonger staan online, evenals alle brieven van Vincent: https://vangoghletters.org/vg/by_period.html https://bongerdiaries.org/introduction De biografie over Jo Bonger van Hans Luijten heet: 'Alles voor Vincent'.…

Het Spoor Terug

1
Horizontaal Leven 22:37

acum 18 weeks22:37

22:37

Kees woonde vanaf zijn tweede in een Zeeuws sanatorium vanwege bot-tuberculose. Bijna 5 jaar lag hij daar in een gipsbed en kon hij nauwelijks bewegen. Kees is de oom van programmamaker Jacomien Kodde. Zij maakte de documentaire ‘Horizontaal Leven’ waarin ze met Kees teruggaat naar de plek waar als kind zo lang weinig anders mocht doen dan liggen. Deze documentaire is gemaakt tijdens de Oorzaken Podcast Academy, met steun van het NPO-fonds en het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten. Eindredactie van de Podcast Academy: Tjitske Mussche Eindredactie OVT: Katinka Baehr Muziek: Peter Akkerman Eindmix: Tymen Bergman en Alfred Koster…

Het Spoor Terug

1
Jan van Leiden en het einde der tijden - 4. De koning en de torenwachter 35:53

acum 20 weeks35:53