De Bijbel binnenstebuiten

KU Leuven Sonoor

In deze negende aflevering van de KU Leuven-podcast Sonoor vertelt Bijbelwetenschapper Bénédicte Lemmelijn waarom Het Oude Testament vandaag nog niets aan kracht heeft ingeboet, hoe ze haar wetenschappelijk werk weet te rijmen met haar geloofsovertuiging en hoe het vandaag zit met studenten en hun zoektocht naar zingeving.

Professor Bénédicte Lemmelijn is decaan van de faculteit Theologie en Religiewetenschappen en bijbelwetenschapper. Ze bestudeert het Oude Testament en doet aan tekstkritiek van de Hebreeuwse bijbel en de Griekse vertalingen.

Dé Bijbel bestaat niet, vertelt professor Lemmelijn. Het gaat om een verzameling van boeken, die over een periode van meerdere eeuwen is ontstaan.

"Het Oude Testament is niet zomaar uit de lucht komen vallen. Van alle boeken bestaan meerdere versies of ‘tekstgetuigen’, die van elkaar verschillen. Bijbelteksten waren levende teksten – ze werden door verschillende gemeenschappen in verschillende tijdsperiodes overgeleverd, aangepast en geactualiseerd. Dat maakt een éénduidige opgelegde interpretatie onmogelijk. En dat is dan weer een belangrijk argument tegen fundamentalisme.”

Het Oude Testament mag dan al duizenden jaren oud zijn, het is vandaag nog steeds relevant, zegt Lemmelijn. “Het gaat over de hoogtes én laagtes in een mensenleven. Je vindt er teksten over jaloezie, overspel, verkrachting en moord … Maar evengoed over vriendschap, liefde en zorg voor elkaar. In tegenstelling tot in het Nieuwe Testament komt het hiernamaals nog niet uitgesproken aan bod. Het gaat heel sterk over het leven in het hier en nu. Hoe kan je de dagelijkse werkelijkheid, met al zijn ups en downs, zinvol vormgeven? Wat doe je met je eigen leven? Hoe stel je je op naar anderen? Hoe bouw je een menswaardige samenleving op?”

Professor Lemmelijn is van kindsbeen af gelovig. Heeft haar wetenschappelijke werk invloed gehad op haar geloofsbelevenis? “Mijn geloof is geëvolueerd van een niet-kritisch weten naar een kritisch niet-weten”, zegt ze. “Door mijn werk als bijbelwetenschapper leerde ik dat geen enkele Bijbeltekst – of eender welke tekst – werkelijk een definitie van God kan geven. Ons menselijk denken is als een luciferdoosje, en je kan God niet in een luciferdoosje steken … Als ik het in één zin moet samenvatten geloof ik in een werkelijkheid die ultieme liefde is, die ons draagt en stuwt.”

Bij de huidige generatie studenten ziet Lemmelijn een grote honger naar zingeving. “Een zoektocht die hen doet uitkomen bij yoga, meditatie of mindfulness, maar ook bij religie. Ik geef al twintig jaar het vak ‘Religie, Zingeving en Levensbeschouwing’ en ik merk dat er vandaag veel minder scepsis is. Er is een grotere openheid dan vroeger.”

See omnystudio.com/listener for privacy information.